Yazar: admin

Perspektif Görünüş Ne Demek? Tarihin Derinliklerinden Günümüze Uzanan Bir Bakış Giriş: Zamanın Aynasında Bir Tarihçinin Düşünceleri Geçmişi anlamaya çalışan bir tarihçi olarak, hep şu soruyu sorarım: İnsanlar dünyayı nasıl gördü, nasıl algıladı? Çünkü “görmek” sadece gözle ilgili bir eylem değildir; aynı zamanda düşünsel bir süreçtir. İnsan, baktığı şeyi çağının bilgisiyle, kültürüyle ve inanç sistemiyle yorumlar. Perspektif görünüş kavramı da tam olarak bu derinliğin ifadesidir. Bugün mimarlıkta, sanatta ya da dijital tasarımda kullandığımız perspektif anlayışı, aslında bir dünya görüşünün izdüşümüdür. Tarihte Perspektifin Doğuşu Antik Çağ’a gittiğimizde, sanatın ve mimarinin doğasında perspektif kavramının henüz olgunlaşmadığını görürüz. Mısır duvar resimlerinde insanlar hiyerarşik olarak…

Kiracı Evi Göstermezse Ne Olur? Tarihin İzinde Mülkiyet, Güç ve Mekân Üzerine Bir Yolculuk Tarihin katmanlarına bakmayı seven bir tarihçi olarak her zaman şunu merak ederim: İnsan, neden yaşadığı mekâna bu kadar bağlanır? Ev dediğimiz şey, sadece taş ve duvarlardan mı ibarettir, yoksa kimliğimizin bir parçası mıdır? Bugünün basit gibi görünen sorusu —“Kiracı evi göstermezse ne olur?”— aslında geçmişin derin toplumsal dönüşümlerine uzanan bir tarihsel hikâyedir. Bu mesele, mülkiyet anlayışının, birey özgürlüğünün ve toplumsal ilişkilerin geçirdiği evrimin küçük ama anlamlı bir aynasıdır. Mülkiyetin Tarihsel Kökeni: Topraktan Eve Uzanan Bir Hak Mücadelesi İnsanlık tarihinin büyük bölümü, “kimin neye sahip olduğu” sorusu…

Kasık Guruldaması: Ekonomik Bir Perspektiften İçsel Piyasa Dinamikleri Ekonomi, kaynakların sınırlılığı ve bireylerin bu sınırlı kaynaklar arasındaki seçimleriyle ilgilidir. Bir ekonomist için her seçim bir maliyet, her tercih bir fırsat kaybıdır. Bu bakış açısıyla insan bedenini de bir mikroekonomi olarak görmek mümkündür. Kasık guruldaması gibi fizyolojik bir olay bile, bedenin kendi iç piyasasındaki arz-talep dengesizliklerinin bir yansımasıdır. Yani vücudun “piyasa sinyalleri” bazen mide gurultusu, bazen de kasıkta hissedilen titreşimlerle kendini belli eder. Kasık Guruldamasının Fizyolojik Temeli ve Ekonomik Analojisi Kasık bölgesinde hissedilen guruldamalar genellikle bağırsak hareketlerinin sonucudur. Vücut sindirim sisteminde gaz, sıvı ve kas hareketlerinin oluşturduğu titreşimleri dışa vurur. Bu…

Kaynakların Sesi: Gramofon Nerede Yapıldı ve Ekonomik Dönüşümün Simgesi Nasıl Oldu? Bir ekonomist olarak her zaman şu düşünceyle başlarım: Kaynaklar sınırlıdır, ama insan yaratıcılığı sınırsızdır. Tarih boyunca teknoloji, bu gerilimin somutlaştığı alan olmuştur. Bir fikir, bir icat ya da bir üretim aracı, yalnızca teknik bir yenilik değil; aynı zamanda ekonomik bir devrimin başlangıcıdır. Bu perspektiften bakıldığında “Gramofon nerede yapıldı?” sorusu, sadece tarihsel bir merak değil; piyasa dinamiklerinin, bireysel tercihlerle toplumsal refah arasındaki ilişkinin derin bir analizine açılan kapıdır. Gramofonun Ekonomik Doğuşu: Almanya’dan Dünyaya Yayılan Bir Yenilik Gramofon, 1887 yılında Almanya doğumlu mucit Emile Berliner tarafından geliştirildi. Berlin’de başlayan bu fikir,…

Harabat Şiir mi? Sarhoş Bir Kavramın Ayık Hikâyesi Kabul edelim: “Harabat” deyince kulakta esen rüzgâr başka. Tozlu bir han kapısı gıcırdar, içeri sızan ışıkta köhne duvarlar konuşur, bir köşede sazını akort eden birinin gözleri parıldar. Ben bu kelimeyi ne zaman duysam, sanki bir grup dostla küçük bir masaya çökmüşüz—masanın üstünde şiir, müziğin ritmiyle birlikte buharlaşıyor. Peki o zaman, şu soruyu ciddiyetle soralım: Harabat şiir mi? Yoksa şiiri mümkün kılan bir mekân, bir bakış, bir ruh hâli mi? “Harabat”ın Kökleri: Yıkıntıda Filizlenen Mecaz “Harabat”, Arapça kharab (yıkıntı) kökünden gelir; Farsça ve Osmanlıca estetikte, yalnızca “virane” değil, aynı zamanda meyhaneye, yani dünyevî…

Gırnata Hangi Yöreye Aittir? Siyaset Bilimi Perspektifinden Güç ve Toplumsal Düzen Güç, ideoloji, kurumlar ve vatandaşlık… Bu kavramlar, toplumların gelişiminde merkezi bir rol oynar. İnsanlar arasındaki ilişkiler, bu temel unsurlar üzerinden şekillenir. Peki, bu ilişki ve yapılar nasıl oluşur? Modern siyaset bilimi, bunları anlamak için çeşitli teoriler geliştirmiştir. Bir yanda stratejik ve güç odaklı erkek bakış açıları, diğer yanda demokratik katılım ve toplumsal etkileşim odaklı kadın bakış açıları… Bu iki farklı perspektif, toplumsal düzene dair farklı çözümler önerir. Toplumda iktidar nasıl dağıtılır ve bu iktidar kimin lehine işler? Gırnata, bu soruları sormamıza neden olan önemli bir yerel örnektir. Gırnata: Tarihsel…

Gonokok Kültürü Kaç Günde Çıkar? Biyopolitik Bir Analiz Toplumların en derin katmanlarında iktidar, yalnızca yasalarla ya da ordularla değil, bedenler ve mikroskobik organizmalar üzerinden de hüküm sürer. Bir siyaset bilimci için gonokok kültürü gibi tıbbi bir terim, yalnızca bir laboratuvar sürecinin adı değildir; aynı zamanda bir iktidarın beden üzerindeki bilgi tekelinin sembolüdür. Çünkü bir kültürün “kaç günde çıktığı” sorusu bile, kimin bilgiye sahip olduğunu, kimin beklemek zorunda kaldığını ve kimin bu bekleyişin nesnesi hâline geldiğini belirler. Gonokok Kültürü ve Zamanın İktidarı Gonokok kültürü, tıp literatüründe Neisseria gonorrhoeae bakterisinin üretilip teşhis edilme sürecidir ve genellikle 48 ila 72 saat içinde sonuç…

Kas Ağrısı Olduğunu Nasıl Anlarız? Veriler, Duygular ve Toplumsal İşaretlerle Çok Yönlü Bir Kılavuz Kas ağrısını tarif etmek bazen zor: “sızlıyor”, “yanıyor”, “bıçak gibi saplandı”… Farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, bu yazıda hem veriye hem de insan hikâyelerine kulak verelim; çünkü kas ağrısını anlamak, yalnızca kaslara değil, hayatımıza da bakmayı gerektiriyor. Yorumlarda deneyimlerinizi duymayı çok isterim—belki sizin anlatınız, bir başkasının ağrısını anlamasına yardımcı olur. — Kas Ağrısı Olduğunu Nasıl Anlarız? (Tanım ve Sık Görülen Kareler) Kas ağrısı çoğunlukla üç karede karşımıza çıkar: 1. Egzersiz sonrası geciken ağrı (DOMS): 12–48 saat sonra başlar, 3–5 günde söner. Yaygın, künt, hareketle artan…